รู้จัก “มะระขี้นก” หวานเป็นลม ขมเป็นยา สรรพคุณสมุนไพรไทย

สมุนไพรไทยเปรียบเสมือนตู้ยาริมรั้วที่มีสรรพคุณในการป้องกันโรคต่างๆ “มะระขี้นก” ก็เป็นพืชสมุนไพรและผักพื้นบ้านที่พบได้ทุกภาคของประเทศไทย ปลูกง่าย ราคาถูก มีประโยชน์และคุณค่าทางโภชนาการสูง สามารถปรุงอาหารเป็นเมนูเพื่อสุขภาพได้ แถมยังมีผลวิจัยจากกรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือกที่ระบุว่า มะระขี้นกสามารถช่วยลดน้ำตาลในเลือดได้อีกด้วย

ทำความรู้จัก “มะระขี้นก” หวานเป็นลม รสชาติขมเป็นยา 

มะระขี้นก (ชื่อวิทยาศาสตร์ Momordica Charantia) มักถูกเรียกในภาษาอังกฤษว่า Bitter Gourd เป็นพืชไม้เถาเลื้อยที่อยู่ในตำราสมุนไพรไทยมาช้านาน นิยมปลูกในประเทศเขตร้อน ผลมีลักษณะคล้ายกระสวย ผิวเปลือกขรุขระ มีสีเขียวอ่อนไปจนถึงสีเขียวแก่ สำหรับหลายคนที่สงสัยว่ามะระขี้นกกินสดได้ไหม? ส่วนใหญ่จะไม่นิยม เนื่องจากมะระขี้นกมีรสชาติขมจึงนำไปลวกหรือต้มสุกก่อนเพื่อให้รสชาติอ่อนลง ใช้เป็นผักลวกกินคู่กับน้ำพริก ถือเป็นพืชสมุนไพรที่สามารถนำไปใช้ประโยชน์ได้หลากหลาย ให้ทั้งสรรพคุณทางยาและสรรพคุณทางโภชนาการคุณค่าสูง

ประโยชน์และสรรพคุณของมะระขี้นก 

ภูมิปัญญาไทยแต่โบราณรู้จักใช้ส่วนต่างๆ ของมะระขี้นกเป็น “ยา” ในการรักษาบรรเทาและป้องกันโรคต่างๆ เช่น ใช้ใบเป็นยาลดไข้ ใช้รากรักษาอาการโลหิตเป็นพิษ ใช้ผลบรรเทาอาการข้ออักเสบและโรคเกาต์ ภายหลังมีผลวิจัยทางการแพทย์ทั้งของไทยและนานาชาติที่อธิบายถึงประโยชน์และสรรพคุณของมะระขี้นกเพิ่มเติมว่า มีสารต้านอนุมูลอิสระหลายชนิดที่สามารถออกฤทธิ์ต้านเบาหวาน ช่วยลดน้ำตาลในเลือด และรักษาระดับความดันเลือดให้เป็นปกติ

ทั้งนี้ กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก รายงานผลวิจัยที่ใช้มะระขี้นกทดลองในผู้ป่วยเบาหวาน ด้วยการใช้มะระขี้นกปริมาณ 2,000 มิลลิกรัมต่อวัน ติดต่อกันเป็นเวลานาน 6 เดือน พบว่าไม่มีผลข้างเคียงและไม่เป็นอันตรายต่อตับ อีกทั้งสาร Charantin ในมะระขี้นกช่วยลดระดับน้ำตาลในเลือดได้จริง ทำให้ได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นยาสมุนไพรในบัญชียาหลักแห่งชาติ ซึ่งสามารถนำมาใช้เป็นอาหารและยาในการรักษาโรคเบาหวานได้อย่างปลอดภัย

ใบมะระขี้นก : นำใบมะระมาต้มใช้เป็นยาแก้โรคนอนไม่หลับและบรรเทาอาการปวดศีรษะได้ สามารถนำใบมาคั้นเป็นน้ำเพื่อดื่มเป็นยาแก้อาเจียน ช่วยขับลม ช่วยขับพยาธิ นอกจากนี้เมื่อนำใบมะระขี้นกมาตำให้แหลกหยาบๆ มีฤทธิ์ช่วยสมานแผล

ผลมะระขี้นก : นำผลสดมาต้มเป็นยาที่มีสรรพคุณลดปริมาณน้ำตาลในเลือด ป้องกันโรคเบาหวาน ช่วยดับพิษร้อนในร่างกาย แก้อาการจุดเสียด อาการแน่นท้อง แก้อาการร้อนในกระหายน้ำ หรือจะนำผลไปตากแห้งแล้วนำมาต้มเป็นชาก็ได้เช่นกัน

รากมะระขี้นก : หากมีปัญหาเรื่องท้องผูก ให้นำรากของต้นมะระขี้นกมาต้มแล้วดื่ม เพราะมีฤทธิ์ระบายอ่อนๆ ปรับสมดุลระบบทางเดินอาหารให้ทำงานปกติ บรรเทาอาการบิด ถ่ายเป็นเลือด และบรรเทาโรคริดสีดวงทวาร

ดอกมะระขี้นก : สำหรับคนที่เป็นโรคภูมิแพ้หรือมีปัญหาทางเดินหายใจติดขัด ให้นำดอกมะระขี้นกสดมาต้มให้เป็นน้ำ แล้วดื่มเพื่อแก้อาการคัดจมูก จะช่วยให้หายใจโล่งขึ้น ถือเป็นพืชสมุนไพรที่สามารถนำมาใช้ประโยชน์ได้ทุกส่วน

ของขวัญจากธรรมชาติ เมนูเพื่อสุขภาพจากมะระขี้นก 

นอกจากจะมีสรรพคุณทางยาแล้ว มะระขี้นกยังได้รับความนิยมในการนำมาทำเครื่องดื่มและปรุงอาหารเป็นเมนูต่างๆ สำหรับเมนูที่ทำได้ง่ายที่สุดคือ “มะระขี้นกปั่น” เพียงแค่หั่นผลมะระขี้นกให้มีขนาดเล็ก ใส่น้ำเชื่อมและเติมเกลือเล็กน้อยเพื่อลดรสขม หลังจากนั้นใส่น้ำแข็ง แล้วนำไปปั่นเป็นเครื่องดื่มเพื่อสุขภาพที่ช่วยแก้อาการร้อนในและขับเสมหะ หากใครที่อยากให้รสขมจางลงแนะนำให้นำมะระขี้นกไปแช่ตู้เย็นหรือต้มให้สุกก่อนนำมาทำเครื่องดื่ม

ส่วนเมนูอาหารอื่นๆ ก็สามารถใช้ผลของมะระขี้นกเป็นส่วนประกอบได้ เช่น เมนูมะระขี้นกผัดไข่, แกงเผ็ดมะระขี้นก, ยอดมะระขี้นกลวกกะทิกุ้งสด, แกงมะระขี้นกยัดไส้, มะระขี้นกผัดไข่ใส่ใบโหระพา เป็นต้น นอกจากอิ่มอร่อยแล้ว ยังได้จานอร่อยที่มีโภชนาการสูง เพียบพร้อมด้วยสรรพคุณทางยาที่มีประโยชน์ต่อร่างกาย

ข้อระวังสำหรับการกินมะระขี้นก

แม้มะระขี้นกจะมีประโยชน์สารพัด แต่ก็มีข้อควรระวังในบางกลุ่มที่ไม่ควรกินมะระขี้นกในปริมาณที่มากเกินไป เช่น สตรีมีครรภ์และเด็กที่มีภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ เนื่องจากมะระขี้นกมีสรรพคุณช่วยลดระดับน้ำตาลในเลือด อาจทำให้ผู้ที่มีภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำอยู่แล้วได้รับอันตรายได้ 

ที่มา:thairath